Czym jest dozór techniczny
Dozór techniczny to działania zmierzające do zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania urządzeń wg ustawy z dnia 21.12.2000 r. Przed rozpoczęciem eksploatacji urządzenia podlegającego dozorowi technicznemu, należy zgłosić je do Urzędu Dozoru Technicznego (UDT). Przeprowadza on badania techniczne i wydaje zgodę na użytkowanie. Uzyskanie w/w dokumentów potwierdza legalność i zgodność z przepisami prawa. Dopiero takie urządzenie można w bezpieczny sposób włączyć do ruchu. Dozorowi technicznemu podlegają urządzenia stwarzające zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia i środowiska. Niebezpieczeństwo może stwarzać rozprężanie cieczy lub gazów znajdujących się pod ciśnieniem, a także energia potencjalna lub kinetyczna wytwarzana przy przemieszczaniu ludzi lub ładunków. Również urządzenia związane z rozprzestrzenianiem się materiałów niebezpiecznych podczas ich magazynowania lub transportu są przedmiotem kontroli UDT.
W technice sprężonego powietrza Urzędowi Dozoru Technicznego podlegają zbiorniki ciśnieniowe. Uwaga, nie wszystkie zbiorniki podlegają zgłoszeniu! Kluczową rolę odgrywa tu iloczyn objętości zbiornika oraz maksymalnego dopuszczalnego ciśnienia określonego przez wytwórcę zbiornika (dalej V x p). Alternatywnie przyjmuje się również ciśnienie otwarcia zaworu bezpieczeństwa.
Jakie urządzenia w sprężarkowni należy zgłosić w UDT
W ramach instalacji sprężonego powietrza do UDT należy zgłosić takie urządzenia jak:
1. Zbiorniki ciśnieniowe zabudowane w agregatach sprężarkowych (np.: śrubowych lub tłokowych)
Urządzeniami tego typu są zbiorniki przeznaczone do magazynowania sprężonego powietrza stanowiące integralną część agregatu sprężarkowego.
Zbiornik należy zgłosić, jeżeli:
V x p ≥ 800 bar x dm3 oraz nadciśnienie robocze > 0,5 bara
gdzie:
V – objętość w dm3 (litrach)
p – nadciśnienie w barach. Jest to nadciśnienie określone przez producenta zbiornika lub nadciśnienie nastawy zaworu bezpieczeństwa.
Gdy zbiornik zabezpieczony jest zaworem bezpieczeństwa, do powyższego obliczenia stosujemy ciśnienie jego nastawy.
Szczegółowe informacje znajdziesz tutaj
2. Pozostałe zbiorniki ciśnieniowe
Urządzeniami tego typu są zbiorniki powietrza posadowione w instalacji za sprężarką. Mogą być to także zbiorniki zabudowane w większych osuszaczach adsorpcyjnych oraz filtrach powietrza. Koniecznie należy sprawdzić, czy nie wymagają one zgłoszenia do Urzędu Dozoru Technicznego.
Zbiornik należy zgłosić, jeżeli:
V x p > 300 bar x dm3 oraz nadciśnienie robocze > 0,5 bara
gdzie:
V – objętość w dm3 (litrach)
p – nadciśnienie w barach. Jest to nadciśnienie określone przez producenta zbiornika lub nadciśnienie nastawy zaworu bezpieczeństwa.
Gdy zbiornik zabezpieczony jest zaworem bezpieczeństwa, do powyższego obliczenia stosujemy ciśnienie jego nastawy.
Szczegółowe informacje znajdziesz tutaj.
Rejestracja urządzenia podlegającego dozorowi technicznemu
W celu zgłoszenia urządzenia należy złożyć wniosek o przeprowadzenie badania do właściwego terenowo oddziału UDT.
Zgłoszenia urządzenia do Urzędu Dozoru Technicznego można dokonać w wersji papierowej. Wygodniejszym rozwiązaniem będzie jednak zrobienie tego w formie elektronicznej za pośrednictwem portalu eUDT:
https://eudt.gov.pl/. Formularz wniosku pod adresem:
https://www.udt.gov.pl/formularze. Zgłoszenia dokonuje podmiot eksploatujący urządzenie.
Uwaga! W przypadku zbiorników w agregatach sprężarkowych, zgłoszeniu podlega sam zbiornik lub zbiorniki, a nie całe urządzenie. Dane niezbędne do wypełnienia wniosku znajdują się na tabliczkach znamionowych zbiornika i zaworu.
Dokumenty do zgłoszenia urządzenia podlegającego dozorowi technicznemu
Do wniosku zgłoszenia zbiornika ciśnieniowego należy dołączyć następujące dokumenty:
1. Opis techniczny zbiornika (krótka instrukcja wypełnienia opisu wraz z przykładami została zamieszczona poniżej).
2. Deklaracja zgodności zbiornika od producenta (certyfikat CE). Dokumenty muszą zawierać dane techniczne zbiornika.
Są to przede wszystkim objętość, ciśnienie pracy, dane o grubości ścianek.
3. Rysunek konstrukcyjny zbiornika.
4. Schemat technologiczny instalacji pokazujący, w którym miejscu będzie zamontowany zbiornik i pozostałe urządzenia.
5. Szkic posadowienia zbiornika ciśnieniowego w konkretnym pomieszczeniu lub na planie zakładu.
6. Instrukcja eksploatacji zbiornika.
Jak wypełnić opis techniczny zbiornika ciśnieniowego do zgłoszenia do UDT
Wypełniając wniosek dotyczący zgłoszenia agregatu sprężarkowego, jako miejsce eksploatacji zbiornika podajemy “zabudowany w maszynie/sprężarkownia”.
Wytwórcą zbiornika zabudowanego w sprężarce będzie producent kompresora lub inna firma (np. Aircom, BWB, CSC). Pozostałe dane identyfikacyjne znajdziemy w dokumentacji dostarczonej ze sprężarką lub na tabliczkach znamionowych zbiornika i zaworu.
Jako rodzaj płynu pod ciśnieniem wpiszemy „sprężone powietrze” w przypadku zbiornika wyrównawczego. Dla zbiornika separatora oleju podamy “mieszanina powietrzno-olejowa”. Dane osprzętu zabezpieczającego przed wzrostem ciśnienia również znajdziemy w dostarczonej dokumentacji lub karcie katalogowej produktu. Urządzenie zasilające to w naszym przypadku oczywiście sprężarka. Jej dane można sprawdzić w przekazanej dokumentacji lub na tabliczce znamionowej. Dla zbiornika separatora oleju jako przeznaczenie wpiszemy “rozdzielenie oleju od powietrza”. Przy zbiorniku wyrównawczym podamy “magazynowanie powietrza”.
Pole dotyczące automatyki zabezpieczającej wypełniamy wyłącznie, gdy zbiornik został w nią doposażony. W przypadku braku takiego systemu pola te pomijamy.
Poniżej przedstawiamy przykłady wypełnionych opisów technicznych zbiorników.
Przykład opisu technicznego zbiornika ciśnieniowego wchodzącego w skład adsorpcyjnego osuszacza powietrza Kaeser Kompressoren serii DC.
Przykład opisu technicznego zbiornika ciśnieniowego pełniącego funkcję magazynu sprężonego powietrza.
Przykład opisu technicznego zbiornika ciśnieniowego pełniącego funkcję zbiornika separatora oleju w sprężarce śrubowej Kaeser Kompressoren serii BSD.
Dalsze kroki po rejestracji urządzenia w UDT
Po otrzymaniu wniosku inspektor zapoznaje się z dokumentami. W przypadku braków lub stwierdzenia nieprawidłowości zostaniemy wezwani do ich uzupełnienia. Następnie odbywa się wizja lokalna potwierdzająca zgodność dokumentów ze stanem faktycznym. UDT wydaje opinię i dokument potwierdzający możliwość eksploatacji zbiornika. Po wydaniu decyzji o dopuszczeniu do eksploatacji można włączyć zbiornik do ruchu.
Powyższy artykuł jest wyłącznie pomocą mającą na celu ułatwienie zgłoszenia urządzenia podlegającego dozorowi technicznemu. W przypadku wątpliwości lub dodatkowych pytań należy skontaktować się z Urzędem Dozoru Technicznego.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 21.12.2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. Nr 122 poz. 1321) z późniejszymi zmianami.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U. 2012 r. poz. 1468).
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 17 grudnia 2021 roku w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego dla niektórych urządzeń ciśnieniowych podlegających dozorowi technicznemu (Dz.U. z 2022r., poz. 68).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 listopada 2010 r. w sprawie wysokości opłat za czynności jednostek dozoru technicznego (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 696).
Źródła:
https://www.udt. gov.pl/
https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/dozor-techniczny-16889440
Powrót do KAESER Blog